چه عواملی بر قیمت زعفران تاثیر میگذارند؟

بررسی جامع عوامل موثر بر قیمت زعفران

چرا زعفران، این طلای سرخ، گاهی قیمتش سر به فلک می‌کشد و گاهی آرام می‌گیرد؟ راز این نوسانات در چیست؟

در این مقاله، پرده از اسرار عوامل موثر بر قیمت زعفران برمی‌داریم و شما را به سفری در دنیای این ادویه ارزشمند دعوت می‌کنیم. از هزینه‌های پنهان تولید و تب‌وتاب تقاضای بازار گرفته تا تورم و سایه تحریم‌ها، همه‌چیز در قیمت زعفران نقش دارد. دو اهرم کلیدی، هزینه‌های تولید و عرضه و تقاضای بازار، مثل نبض بازار زعفران می‌تپند و قیمت‌ها را بالا یا پایین می‌برند. برخی عوامل ثابت‌اند و برخی چون باد تغییر می‌کنند، اما یک چیز مسلم است:

با خواندن این مقاله، می‌توانید مانند یک کارشناس زعفران، آینده قیمت‌ها را پیش‌بینی کنید! پیش از هر چیز، برای آگاهی از قیمت روز زعفران، روی لینک کلیک کنید و نبض بازار را در دست بگیرید.

قیمت روز زعفران

یک اصل کلیدی که قلب تپنده قیمت زعفران است، عرضه و تقاضا، قانون ساده اما قدرتمند اقتصاد است. در این مقاله، هر اهرمی که بر قیمت زعفران اثر می‌گذارد، از دریچه عرضه و تقاضا بررسی می‌شود. هر عاملی که تولید زعفران (عرضه) یا اشتیاق خریداران داخلی و خارجی (تقاضا) را تغییر دهد، قیمت‌ها را به رقص درمی‌آورد! پس پیش از بررسی عوامل مختلف، بیایید این مفهوم را شفاف کنیم: عرضه یعنی میزان زعفرانی که به بازار می‌آید، و تقاضا یعنی میل و رغبت خریداران در ایران و جهان. این دو واژه در مقاله بارها تکرار می‌شوند، پس معنای آن‌ها را خوب به خاطر بسپارید و آماده شوید تا رازهای قیمت‌گذاری زعفران را با ادامه مقاله کشف کنید!

مهمترین عوامل موثر در قیمت زعفران

پیش از بررسی تک‌تک عوامل موثر بر قیمت زعفران، ابتدا به عوامل کلیدی می‌پردازیم که سایر عوامل یا تحت تاثیر آن‌ها هستند یا بازیچه دست شرکت‌های صادرکننده و مافیای زعفران قرار می‌گیرند. این گروه‌ها با سوءاستفاده از شرایط، قیمت‌ها را به نفع خود دستکاری می‌کنند.

1. میزان تولید زعفران

بی‌تردید، مهم‌ترین عامل در تعیین قیمت نهایی زعفران، میزان تولید سالانه آن است. این اصل کاملاً روشن است: هرچه تولید زعفران بیشتر باشد، عرضه در بازار افزایش می‌یابد و در نتیجه قیمت کاهش پیدا می‌کند. این تنها عاملی است که در صورت کمبود تولید، می‌تواند مانع از ترفندهای مافیای زعفران برای پایین آوردن قیمت‌ها شود. اما وقتی تولید در یک سال بالا باشد، دست شرکت‌های صادرکننده برای دستکاری قیمت‌ها باز می‌شود.

آن‌ها با بهره‌گیری از عوامل مختلف، قیمت زعفران را در ایران کاهش می‌دهند. این کاهش قیمت حتی بازارهای جهانی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و قیمت‌ها در سطح بین‌المللی نیز افت می‌کند. برای درک بهتر این موضوع، کافی است به سال 1398 نگاه کنیم؛ در آن سال به دلیل تولید بالای زعفران، قیمت این محصول در سال 1399 به کمتر از هزار دلار رسید. در مقابل، در سال 1401 که سرمای زمستان تولید زعفران را کاهش داد، قیمت‌ها در بازار جهانی به بیش از سه هزار دلار رسید.

میزان تولید زعفران در ایران و جهان 

2. شرکت‌های صادرکننده زعفران

شرکت‌های صادرکننده زعفران نقش کلیدی در مدیریت بخش تقاضا در فرمول عرضه و تقاضا ایفا می‌کنند. از آنجا که حدود 90 درصد زعفران ایران به بازارهای جهانی صادر می‌شود، این شرکت‌ها بازیگران اصلی بازار زعفران هستند. نکته‌ای که باید بدانید این است که این شرکت‌ها به شدت در پی کاهش قیمت زعفران در ایران‌اند.

آن‌ها از هر ابزاری استفاده می‌کنند تا زعفران را با قیمت پایین‌تر خریداری کنند و به‌عنوان بازارسازان اصلی زعفران در ایران، در برابر هرگونه افزایش قیمت مقاومت می‌کنند و به‌سرعت بازار را به سمت کاهش قیمت سوق می‌دهند. تمام عواملی که در این مقاله به‌عنوان عوامل موثر بر قیمت زعفران بررسی می‌شوند، به‌نوعی تحت نفوذ و مدیریت این شرکت‌ها قرار دارند تا بازار را به نفع خود و در جهت کاهش قیمت هدایت کنند.

راهکارهای شرکت‌های صادرکننده برای کاهش قیمت زعفران

1. توقف خرید
   به‌محض اینکه قیمت زعفران رو به افزایش می‌گذارد، این شرکت‌ها خرید خود را متوقف می‌کنند. این اقدام تقاضا را به‌شدت کاهش می‌دهد و در نتیجه قیمت‌ها افت می‌کند. پس از کاهش قیمت، آن‌ها با این ادعا که «اگر ما نباشیم، زعفران شما روی دست‌تان می‌ماند و باید آن را به چهارپایان بدهید»، خرید را با منت فراوان از سر می‌گیرند.
2. کاهش نقدینگی
   راهکار دیگر این شرکت‌ها، خرید مدت‌دار یا به‌تعویق‌انداختن پرداخت‌هاست. با این روش، نقدینگی وارد بازار نمی‌شود، تقاضا کاهش می‌یابد و قیمت‌ها پایین می‌آید.
3. بورس زعفران
   سومین ترفند این شرکت‌ها، استفاده از بورس زعفران است. آن‌ها با دراختیارداشتن صدها کد بورسی، معاملات صوری انجام می‌دهند و با ایجاد شوک‌های قیمتی، بازار زعفران را به‌هم می‌ریزند. در این میان، از نوسان‌گیری و سودجویی از فعالان بورس نیز غافل نمی‌مانند.

0 تا 100 بورس زعفران در ایران

1-عوامل مرتبط با تولید زعفران

تولید زعفران شامل مواردی از کاشت تا برداشت و فراوری زعفران میشود و عوامل مختلفی وجود دارد که میتواند در قیمت نهایی زعفران اثر گذار باشد.

1-1شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی

این شرایط در شرایط مختلفی اثرات متفاوتی دارند که گاهی اثر این موارد بلافاصله باعث تغییر در قیمت روز زعفران می شود.

 اثر دما

دمای هوا اثر مستقیم و عجیبی بر قیمت زعفران دارد گاهی این اثرات میتواند حتی چند ماه زودتر از تولید بر قیمت زعفران اثر داشته باشد.  اثر دما بر قیمت زعفران در زمان و شرایط مختلف متفاوت است.

اثر دمای منفی(سرمای زمستانه) بر قیمت زعفران

دمای منفی در زمستان و در موقع رشد ریشه های زعفران باعث می شود رشد ریشه متوقف شود و گیاه زعفران در سال بعد تولید گل کمی داشته باشد و در نتیجه تولید کاهشی میشود و قیمت زعفران افزایش می یابد.

دمای منفی هنگام برداشت گل زعفران هم باعث می شود کیفیت گل کاهش یابد و گلدهی زعفران هم کم شود از طرفی زعفران تولید شده از گل سرما زده کیفیت پایین دارد و همه این موارد باعث کاهش تولید زعفران می شود و عرضه کاهش و قیمت افزایشی می شود.

اثر دمای مثبت (گرمای تابستانه) بر قیمت زعفران

گرمای زیاد در بهار باعث می شود برگ های گیاه زودتر از زمان موعد خشک شوند و در رشد گیاه اختلال ایجاد میکند از طرفی گرمای زمستانه هنکام تشکیل جنین گل بویژه در مرداد ماه باعث کاهش تولید می شود و در نتیجه افزایش قیمت ناشی از کاهش عرضه

اثر بارندگی بر قیمت زعفران

بارندگی زیاد از پاییز تا بهار می تواند نیاز آبی زعفران را تامین کند و رشد گیاه را افزایش دهد در نتیجه تولید افزایش یابد البته بارندگی در فصل برداشت اگر زیاد باشد میتواند باعث کاهش کیفیت گل شود و معمولا زعفران تولید شده از گل های باران زده قیمت کمتری دارد .

اثر برف بر قیمت نهایی زعفران

اثر برف هم مثل باران است اگر در طول دوره رشد باشد باعث افزایش تولید می شود و قیمت زعفران را کاهش می دهد و اگر در طول دوره برداشت زعفران باشد باعث نابودی گل زعفران می شود و قیمت زعفران افزایش میابد. تصور کنید در ده آبان ماه در دشت زاوه برف شدید ببارد و بعد یخبندان شود در نتیجه صد ها تن گل زعفران از بین می رود و قیمت زعفران به شدت افزایشی می شود.

2-1هزینه‌های نیروی کار

برای تولید یک کیلو زعفران خشک میدانید چند نفر باید کار کنند؟

اگر زعفران در خیلی از کشورهای دنیا کشت نمیشود دقیقا به خاط نیروی کار است.  کشورهایی که هزینه نیروی کار انسانی زیادی دارند برای تولید یک کیلو زعفران باید پنج هزار دلار  هزینه کنند ولی در حال حاضر زعفران اماده کیلویی نهایت 3 هزار دلار می خرند پس چرا به سمت تولید زعفران حرکت کنند.

هر کیلو زعفران خشک نود کیلو گل زعفران میخواهد .

برای جمع کردن نود کیلو گل زعفران چهار یا پنج کارگر باید هشت ساعت در زمین کار کنند.

برای پاک کردن نود کیلو گل زعفران حداقل 30 نفر باید ده ساعت کار کنند.

برای فراوری و تبدیل شدن به زعفران خشک حداقل سه نفر لازم است.

برای انتقال کارگر به زمین و انتقال و پخش گل زعفران و جمع اوری دوباره ان هم حداقل 3 نیروی کار تمام وقت نیاز است.

تقربیا چهل نفر و هر نفر هشت ساعت که 3200 ساعت می شود

حال در دنیا هر ساعت حداقل هشت دلار دستمزد دارد و در ایران هر ساعت  نیم دلار

یکی از دلایل گران بودن زعفران هم همین هزینه تولید است که در مقاله زیر کامل توضیح داده ایم.

چرا زعفران گران است ؟

3-1منطقه کشت زعفران

منطقه ای هم زعفران کشت شده در قیمت نهایی اهمیت دارد . معمولا زعفران ایران بهترین زعفران در دنیا است و زعفران خراسان و زاوه بهترین زعفران در ایران است.

2-عوامل اقتصادی

عوامل اقتصادی زیادی بر قیمت زعفران اثر دارد که شامل موارد زیر است.

1-2 عرضه و تقاضا

بیشتر گفتیم عرضه و تقاضا مهمترین اصل در قیمت هر کالایی هست. در سال های اخیر کشاورزان این اصل را درک کرده اند و با کاهش قیمت بلافاصله عرضه متوقف می شود تا قیمت ها برگردد .

نقش صادرات زعفران در افزایش قیمت

صادرات از عوامل مهم تقاضا زیاد است از آنجا که نود درصد زعفران ایران صادر می شود صادرات میتواند باعث رونق زعفران شود اما متاسفانه چون خروج زعفران از ایران در اخیتار افراد کمی است این افراد میتوانند با مدیریت فروش زعفران نقش صادرات در قیمت زعفران را کنترل کنند.

هر چه تقاضای جهانی افزایش یابد و کانال خروج زعفران با رفع تحریم و قوانین پایدار بیشتر شود زعفران به قیمت جهانی خود نزدیک تر می شود 

2-2نرخ ارز و تاثیر آن بر صادرات

قیمت دلار در قیمت زعفران اثر دارد البته این اثرات خارج از قواعد بازار است یعنی چه دلار افزایش یابد و چه کاهش قیمت زعفران دچار کاهش می شود چرا ؟؟

به این دلیل که صادرکنندگان با افزایش قیمت دلار در تبدلی دلار حاصل از صادرات به ریال دچار تردید می شوند که شاید ارزش پول انها کم شوند و صبر میکنند تا بازار ارز به ثبات برسد در نتیجه نقدینگی بازار کاهش می یابد از طرفی با کاهش قیمت دلار باز هم صادر کنندگان چون ارزش پول صادراتی انها که دلار است کم شده صبر میکنند تا دلار به قیمت اولیه برگردد در نتیجه باز هم نقدینگی کم می شود و زعفران دچار کاهش قیمت می شود.

اگر قواعد و قانون بر بازار حکم فرما باشد با افزایش قیمت دلار زعفران هم چون قیمت جهانی به پایه دلار دارد باید افزایش قیمت داشته باشد اما در عمل اینچنین نیست.

3-2 تعرفه های گمرکی 

تعرفه های گمرکی که با امدن ترامپ به عنوان ریس جمهور ایالت متحده در دنیا ترند شده است بر قیمت زعفران هم تاثیر گذار است.

البته در حال حاضر این تعرفه که البته به مقدار کم است از صادر کننده دریافت میشود اما صادر کنندگان به دنبال کاهش این تعرفه هستند تا بتوانند قیمت زعفران را افزایش دهند اما در عمل حتی اگر تعرفه صفر باشد باز هم بعید میدونم صادرکننده ایرانی زعفران بخواهد به نفع تولید کننده اقدامی انجام دهد.

3-عوامل مرتبط با کیفیت زعفران

هر چه کیفیت زعفران بهتر باشد قیمت آن بیشتر است. زعفران بر اساس نوع ظاهری و کیفیت آزمایشگاهی درجه بندی میشود .

انواع زعفران نگین سرگل  و پوشال قیمت های مختلفی دارند و هرچه در نمونه کروسین و سافرانال بیشتری داشته باشد باز قیمت بالاتری دارد که این موارد در ازمایشگاه مشخص میشود.

کروسین چیست؟

اگر زعفران ارگانیک باشد و در آزمایشگاه هم تایید شود قیمت زعفران به شدت (چیزی در حدود 30 درصد )افزایش می یابد .

خرید زعفران اصل و ارگانیک سرخ سار

تفاوت قیمت بر اساس نوع زعفران

🌟 زعفران نگین
ویژگی‌ها: کلاله‌های کاملاً قرمز، بلند و ضخیم بدون هیچ‌گونه سفیدی یا خامه.

قیمت: گران‌ترین نوع زعفران؛ قیمت هر کیلو بین ۹۳ تا ۱۲۵ میلیون تومان متغیر است، بسته به کیفیت و درجه‌بندی.

کاربرد: مناسب برای صادرات، استفاده در صنایع لوکس مانند آشپزی رستوران‌های بین‌المللی، داروسازی و محصولات آرایشی.

🌺 زعفران سرگل
ویژگی‌ها: کلاله‌های قرمز رنگ که بخش خامه (زردرنگ) آن‌ها حذف شده است؛ ممکن است کلاله‌ها کمی کوتاه‌تر یا نازک‌تر از نگین باشند.

قیمت: ارزان‌تر از نگین؛ قیمت هر کیلو بین ۹۸ تا ۱۱۲ میلیون تومان.

کاربرد: مناسب برای مصرف خانگی، رستوران‌ها و برخی بازارهای صادراتی که به دنبال کیفیت بالا با قیمت مناسب‌تر هستند.

🍂 زعفران پوشال
ویژگی‌ها: کلاله‌های قرمز همراه با مقدار کمی از قسمت زرد (خامه)؛ به دلیل وجود ناخالصی، رنگ‌دهی و عطر کمتری نسبت به نگین و سرگل دارد.

قیمت: ارزان‌ترین نوع زعفران؛ قیمت هر کیلو بین ۹۴ تا ۱۰۵ میلیون تومان.

کاربرد: بیشتر برای مصارف داخلی، تولید محصولات فرآوری‌شده (مانند ادویه‌جات ترکیبی) یا بازارهایی با حساسیت کمتر به کیفیت.

📊 معیارهای کیفیت زعفران

در بازارهای جهانی، کیفیت زعفران بر اساس استانداردهای بین‌المللی مانند ISO 3632 ارزیابی می‌شود. مهم‌ترین معیارها عبارتند از:

کروسین: ماده‌ای که مسئول رنگ‌دهی زعفران است؛ هرچه میزان آن بالاتر باشد، زعفران باکیفیت‌تر است.

سافرانال: عامل اصلی عطر زعفران؛ زعفرانی با عطر قوی‌تر، ارزش بیشتری دارد.

پیکروکروسین: ماده‌ای که طعم تلخ و خاص زعفران را ایجاد می‌کند.

رطوبت و ناخالصی: زعفران با رطوبت کم (زیر ۸ درصد) و بدون ناخالصی، کیفیت بالاتری دارد.

ظاهر و یکنواختی: کلاله‌های بلند، ضخیم، قرمز و بدون شکستگی، ظاهر لوکسی به زعفران می‌دهند.

گواهینامه‌ها و آزمایش‌های شیمیایی: زعفران صادراتی باید گواهینامه‌های کیفیت مانند ISO 3632 یا گواهی‌های ارگانیک داشته باشد.